Książka stanowi wyczerpujące omówienie problematyki dotacji udzielanych organizacjom pozarządowym przez jednostki samorządu terytorialnego. Publikacja zawiera: - 13 wzorów niezbędnych dokumentów, - 30 odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, - liczne orzecznictwo sądowe. W książce omawiamy: - rodzaje zadań publicznych, które mogą być dotowane z ustawy o pożytku publicznym, - zakresy kompetencji poszczególnych organów i poziomów JST w zakresie przyznawania dotacji z pożytku publicznego, - procedurę ubiegania się o środki budżetowe, w tym środki pochodzące z dotacji, - możliwości dotowania zadań publicznych przekazywanych organizacjom pozarządowym przypadku gdy prowadzą działalność odpłatną i nieodpłatną, - zagadnienia związane z otwartym konkursem ofert: Jakie są zasady obowiązujące przy zlecaniu zadań w trybie otwartego konkursu ofert i kiedy można zastosować ten tryb? Jakie są nieprawidłowości przy zleceniu zadań w trybie otwartego konkursu ofert? Jakie są zasady działania komisji konkursowych? Jak unieważnić konkurs? Jak wybrać najkorzystniejszą ofertę w konkursie? Jak opublikować wyniki konkursu? Jak przeprowadzić kontrolę udzielonej dotacji? Jak sporządzić sprawozdanie z realizacji zadań i rozliczyć dotacje? - zagadnienia związane z trybem uproszczonym pozyskiwania środków na gruncie ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie: Jakie są warunki zastosowania tego trybu? Jakie są ograniczenia w tym względzie?zagadnienia związane z trybem bezkonkursowym i inicjatywą lokalną, - zasady i tryb postępowania w związku z udzielaniem, przyznawaniem, wykorzystaniem i rozliczaniem dotacji na gruncie wielu ustaw (np. ustawa o systemie oświaty, ustawa o ochronie zabytków) - w przypadku wychwycenia sprzeczności między regulacjami w poszczególnych aktach proponujemy logiczne, praktyczne rozwiązania, - odpowiedzialność prawną wynikającą z faktu udzielenia, przekazania bądź otrzymania dotacji.
Rozdział I. Status prawno-finansowy dotacji udzielanych z budżetu JST organizacjom pozarządowym
1. Budżet JST jako plan finansowy
2. Charakterystyka zadań JST
3. Wydatki budżetu JST – klasyfikacja, realizacja i przeznaczenie
4. Dotacja jako instrument finansowy
Rozdział II. Status prawno-finansowy dotacji udzielanej z budżetu JST organizacjom pozarządowym na gruncie ustawy o finansach publicznych
Rozdział III. Finansowanie zadań publicznych przez JST na podstawie przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
1. Definicja i pojęcie organizacji pozarządowych
2. Definicja działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
3. Organizacja pozarządowa na gruncie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i ograniczenia w dotowaniu podmiotów spoza sektora finansów publicznych
4. Sfera zadań publicznych wynikająca z art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
5. Zasady współpracy i ich praktyczna realizacja
6. Przygotowanie i uchwalanie rocznego albo wieloletniego programu współpracy
7. Procedura ubiegania się o środki budżetowe, w tym środki pochodzące z dotacji
7.1. Udzielanie pożyczek, poręczeń i gwarancji z budżetu organizacjom pozarządowym na realizację zadań w sferze pożytku publicznego
7.2. Wniosek o realizację zadania publicznego a oferta realizacji zadania publicznego
8. Działalność odpłatna i nieodpłatna pożytku publicznego a kwestia dotowania zadań publicznych przekazywanych organizacjom pozarządowym
9. Konkursy ofert na podstawie art. 11 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
10. Terminy obowiązujące w konkursie ofert
11. Ogłoszenie otwartego konkursu ofert
12. Szczególny rodzaj ogłoszenia konkursu ofert na podstawie projektu uchwały budżetowej JST
13. Procedura wyboru ofert – komisje konkursowe i ich zadania
14. Wybór ofert najkorzystniejszych
15. Unieważnienie otwartego konkursu ofert i jego konsekwencje
16. Publikacja wyników konkursu
17. Przekazanie dotacji
18. Wykorzystanie dotacji przez beneficjenta na gruncie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
19. Kontrola dotacji
20. Sprawozdania z realizacji zadań i rozliczanie dotacji
Rozdział IV. Tryby odrębne zlecania zadań publicznych na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
1. Tryb uproszczony – art. 19a PożPubWolontU
2. Tryb bezkonkursowy – art. 11a PożPubWolontU
3. Inicjatywa lokalna
4. Zlecanie zadań organizacjom pozarządowym na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
5. Zakup usług od organizacji pozarządowych a udzielenie dotacji na podstawie ustawy i działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
Rozdział V. Zlecanie zadań publicznych i udzielanie dotacji organizacjom pozarządowym w trybach odrębnych w praktyce
1. Zagadnienia ogólne na gruncie ustawy o finansach publicznych a odrębne tryby zlecania zadań publicznych organizacjom pozarządowym na gruncie ustawy – Prawo wodne
2. Dotacje na prace konserwatorskie i restauratorskie przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków na podstawie art. 81 ustawy o ochronie zabytków
3. Dotacje przekazywane szkołom i placówkom niepublicznym na podstawie art. 90 ustawy o systemie oświaty
4. Dotacje dla organizacji pozarządowych na gruncie ustawy o zatrudnieniu socjalnym
5. Dotacja na podstawie art. 32 ust. 3b ustawy o ochronie przeciwpożarowej
6. Bezpieczeństwo osób przebywających na obszarach wodnych
7. Wnioski
Rozdział VI. Odpowiedzialność prawna wynikająca z faktu udzielenia, przekazania bądź otrzymania dotacji
1. Odpowiedzialność karna skarbowa – regulacje
2. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Rozdział VII. Odpowiedzi na pytania
1. Możliwość wykluczenia kandydata na beneficjenta dotacji z prawa ubiegania się o środki publiczne w ogłoszeniu o otwartym konkursie ofert
2. Dopuszczalność przyjęcia rocznego programu współpracy przez organ wykonawczy gminy
3. Spółka akcyjna jako organizacja pożytku publicznego
4. Status prawny uchwał konsultacyjnych z art. 5 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
5. Projekt uchwały budżetowej jako przedmiot konsultacji w trybie art. 5 PożPubWolontU
6. Możliwość poddawania konsultacjom uchwał podatkowych
7. Możliwość określania form współpracy w czasie trwania roku budżetowego (w trakcie realizacji programu współpracy)
8. Możliwości określania zasady reprezentacji organizacji pozarządowych konsultujących program współpracy
9. Nakładanie dodatkowych obowiązków na beneficjentów dotacji w programie współpracy
10. Konsultacje społeczne – czy przy częściowych zmianach programu współpracy muszą obejmować cały program?
11. Charakter prawny rocznego programu współpracy
12. Dobór składu komisji w dokumencie innym niż program współpracy
13. Zamieszczanie w kryteriach wyboru ofert sformułowania „w szczególności” i konsekwencje takiego działania
14. Możliwość udziału przedstawicieli organizacji pozarządowych w pracach komisji konkursowych
15. Zadania komisji konkursowych dotyczące ofert niekompletnych oraz złożonych po terminie wynikającym z ogłoszenia na ich składanie
16. Stosowanie KPA w działalności komisji konkursowej – zakres i ograniczenia
17. Udzielenie dotacji celowej organizacji pozarządowej na modernizację (inwestycję) w budynku znajdującym się w jej użytkowaniu
18. Udzielenie z budżetu gminy dotacji celowej dla stowarzyszenia wykonującego funkcje inkasenta opłaty targowej
19. Termin zawarcia umowy i przekazania dotacji przy wyborze oferty zakładającej realizację zadania publicznego rozpoczynającą się w późniejszym okresie
20. Możliwość udzielenia dotacji na 2 lata
21. Warunek na przekazanie transzy dotacji
22. Uzyskanie środków finansowych z innych źródeł publicznych w niepełnej kwocie a możliwość odstąpienia od umowy
23. Kary umowne w powierzaniu i zlecaniu realizacji zadań publicznych
24. Odstąpienie od umowy w sprawie wsparcia lub powierzenia realizacji zadania publicznego przez zleceniobiorcę
25. Odmowa wniesienia zabezpieczenia umowy o wsparcie lub powierzenie realizacji zadania publicznego
26. Dotacje z JST dla stowarzyszenia bez przeprowadzenia otwartego konkursu ofert
27. Rozliczenie dotacji celowej fakturą wystawioną przed zawarciem umowy o dotację
28. Udzielanie dotacji z budżetu JST przez inną niż „urząd” jednostkę budżetową
29. Dopuszczalność udzielania dotacji z budżetu samorządu w sytuacji braku programu współpracy z organizacjami pozarządowymi
30. Rozliczenie dotacji udzielonej organizacji pozarządowej
Rozdział VIII. Orzecznictwo
1. Spółka prawa handlowego jako organizacja pożytku publicznego
2. Definiowanie i wykładnia pojęcia „działalność pożytku publicznego”
3. Akty wewnętrznego kierownictwa w relacji do programu współpracy z organizacjami pozarządowymi
4. Działalność organizacji pozarządowej a realizacja zadań wynikających z art. 4 ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie
5. Ograniczenie kręgu organizacji uprawnionych do brania udziału w konsultacjach
6. Nakładanie nowych obowiązków na organizacje pozarządowe w programie współpracy
7. Brak upoważnienia do podejmowania własnych aktów regulujących zasady współpracy przez organy wykonawcze JST
8. Ograniczanie przez organ stanowiący JST kręgu podmiotów uprawnionych do realizacji programu współpracy
9. Program współpracy a określenie składu liczbowego i osobowego komisji konkursowych powołanych do opiniowania złożonych ofert
10. Możliwość dopisywania zasad współpracy do programu współpracy w trakcie jego realizacji
11. Nakładanie w programie współpracy zobowiązań na organizacje pozarządowe
12. Kwoty pożyczek dla organizacji pozarządowych w uchwale budżetowej a zasady ich udzielania
13. Zmiana ustawy o działalności pożytku publicznego a znaczenie pojęcia „organizacja pozarządowa”
Celem publikacji jest sformułowanie generalnych standardów samorządowego dotowania, które miałyby zastosowanie do wszystkich dotacji udzielanych z budżetów gmin, powiatów i województw samorządowych takich jak np.: - dotacje dla publicznych i niepublicznych szkół, placówek i przedszkoli, - dotacje dla organizacji pozarządowych, - dotacje dla klubów sportowych, - dotacje na prace przy zabytkach, - dotacje na zadania z zakresu ochrony środowiska, - dotacje dla warsztatów terapii zajęciowej, - dotacje dla Ochotniczych Straży Pożarnych, - dotacje dla samorządowych instytucji kultury i samorządowych zakładów budżetowych, - dotacje dla SPZOZ-ów, - dotacje międzysamorządowe. Przyrost przepisów dotacyjnych, zarówno ustawowych, jak i samorządowych, a także obszerne orzecznictwo powoduje, że zarówno praktycy, jak i naukowcy często mają trudności w rozwiązywaniu problemów interpretacyjnych w zakresie przepisów dotacyjnych. Publikacja pozwala na poznanie podstawowych konstrukcji samorządowego prawa dotacyjnego, takich jak: - wykładnia tego prawa, - odpowiedzialność prawnodotacyjna, - umowa dotacyjna, - prawa i obowiązki stron stosunku dotacyjnego, - standardy samorządowej legislacji dotacyjnej. Publikacja uwzględnia najnowsze zmiany w zakresie udzielania dotacji oświatowych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego wprowadzone ustawą z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe oraz ustawą z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych.
Rozdział I. Teoretyczno prawne determinanty wyodrębnienia prawa dotacyjnego samorządu terytorialnego z prawa finansowego
1.1. Historyczna i etymologiczna geneza dotacji samorządowej
1.2. Definicja samorządowego prawa dotacyjnego
1.3. Cechy i funkcje samorządowego prawa dotacyjnego
1.4. Norma dotacyjna jako kategoria normy prawno fin ansowej
1.4.1. Dekodowanie normy dotacyjnej jako sposobu postępowania dotacyjnego
1.4.2. Norma dotacyjna jako norma sprzężona (podwójna)
1.4.3. Podmioty normy dotacyjnej
1.4.4. Normy parametryczne w prawie dotacyjnym
1.4.5. Tytuły dotacyjne oraz cechy definicyjne normy dotacyjnej
1.5. Wykładnia samorządowego prawa dotacyjnego
1.5.1. Omnia sunt interpretanda
1.5.2. Dyrektywy wykładni samorządowego prawa dotacyjnego
1.5.3. Klauzule generalne w samorządowym prawie dotacyjnym
1.5.4. Instrumenty wykładni legalnej samorządowego prawa dotacyjnego
1.5.5. Koncepcja ogólnych i indywidualnych interpretacji dotacyjnych
1.6. Samorządowe prawo dotacyjne w świetle badań empirycznych
1.7. Wnioski
Rozdział II. Odpowiedzialność, umowa i stosunek prawno dotacyjny jako podstawowe desygnaty samorządowego prawa dotacyjnego
2.1. Odpowiedzialność prawno dotacyjna
2.1.1. Pojęcie odpowiedzialności prawno dotacyjnej i jej systematyzacja
2.1.2. Odpowiedzialność karna i karna skarbowa
2.1.3. Argumenty za zachowaniem odpowiedzialności karnej skarbowej
2.1.4. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
2.1.5. Odpowiedzialność systemowo-administracyjna
2.1.6. Zasada ne bis in idem
2.2. Charakter prawny umowy dotacyjnej
2.2.1. Geneza wprowadzenia umowy dotacyjnej do ustawodawstwa polskiego
2.2.2. Umowa dotacyjna jako umowa administracyjna
2.2.3. Definicja i podstawy prawne zawierania umowy dotacyjnej
2.2.4. Ramowy wzór umowy dotacyjnej
2.2.5. Dokonywanie zmian w umowie dotacyjnej
2.2.6. Właściwość sądowa w sprawach dotacyjnych
2.3. Samorządowy stosunek prawno dotacyjny
2.3.1. Poszukiwanie właściwych cech stosunku prawno dotacyjnego
2.3.2. Podmioty samorządowego stosunku prawno dotacyjnego
2.3.3. Uprawnienia i obowiązki stron stosunku prawno dotacyjnego
2.4. Podstawowe elementy samorządowego prawa dotacyjnego na tle badań empirycznych
2.5. Wnioski
Rozdział III. Dotacje w systemie prawnym wydatków jednostek samorządu terytorialnego w świetle wybranych zagadnień definicyjnych i praktycznych
3.1. Pozytywna i negatywna analiza legalnej definicji dotacji
3.1.1. Definicja dotacji jako podstawa zakazu dotowania
3.1.2. Wady legalnej definicji dotacji
3.1.3. Nowa definicja dotacji (z wykorzystaniem cech stałych podatku)
3.2. Prawne i pozaprawne klasyfikacje dotacji samorządowych
3.2.1. Podział na dotacje obligatoryjne i fakultatywne
3.2.2. Podział na dotacje dla jednostek sektora finansów publicznych i jednostek spoza sektora finansów publicznych. Analiza art. 221 u.f.p.
3.2.3. Podział na dotacje podmiotowe, przedmiotowe i celowe
3.3. Dotacja jako finansowy instrument współpracy i pomocy między jednostkami samorządu terytorialnego
3.3.1. Uwagi wprowadzające
3.3.2. Porozumienie międzysamorządowe jako podstawa przekazywania dotacji
3.3.3. Pomoc finansowa innej jednostce samorządu terytorialnego. Dotacja pomocowa
3.4. Udzielanie dotacji w świetle budżetowej zasady roczności
3.4.1. Uwagi definicyjne
3.4.2. Dotacja na refundację wydatków a zasada roczności
3.4.3. Wieloletnie umowy dotacyjne a zasada roczności
3.4.4. Ujmowanie wydatków na dotacje w wykazie wydatków niewygasających
3.5. Wydatki dotacyjne w samorządowej procedurze budżetowej
3.5.1. Planowanie wydatków na dotacje w budżecie i uchwale budżetowej
3.5.2. Dokonywanie zmian w planie wydatków dotacyjnych
3.6. Praktyczne problemy samorządowego dotowania w świetle badań empirycznych
3.7. Wnioski
Rozdział IV. Wydatki dotacyjne jednostek samorządu terytorialnego - dane liczbowe oraz ujęcie porównawcze
4.1. Samorządowe wydatki na dotacje w statystykach ogólnopolskich
4.2. Wydatki na dotacje a klasyfikacja budżetowa
4.3. Dotacje udzielane podmiotom sektora finansów publicznych jako wydatki jednostek samorządu terytorialnego województwa podlaskiego
4.4. Dotacje udzielane podmiotom spoza sektora finansów publicznych jako wydatki jednostek samorządu terytorialnego województwa podlaskiego
4.5. Struktura dotacji celowych udzielanych z budżetów samorządów lokalnych województwa podlaskiego
4.6. Struktura rodzajowa wydatków na dotacje udzielane z budżetu samorządu województwa podlaskiego
4.7. Samorządowe wydatki na dotacje w aspekcie porównawczym - zjawisko guangos i płatniczy model brytyjskiej samorządowości
4.8. Wnioski
Rozdział V. Dotacyjne uchwały trybowe jako akty prawa miejscowego oraz przejaw władztwa dotacyjnego samorządu terytorialnego
5.1. Geneza ustrojowa dotacyjnych uchwał trybowych i pojęcie władztwa dotacyjnego samorządu terytorialnego
5.2. Rodzaje aktów dotacyjnych podejmowanych przez organy samorządu terytorialnego
5.3. Zakres upoważnienia ustawowego do wydania
5.4. Dotacyjne uchwały trybowe jako wykonawcze akty prawa miejscowego
5.4.1. Istota i definiowanie aktów prawa miejscowego
5.4.2. Wykonawczy charakter dotacyjnych uchwał trybowych
5.5. Zakres samodzielności legislacyjnej samorządu w dotacyjnych uchwałach trybowych
5.6. Samorządowe władztwo dotacyjne na tle badań empirycznych
5.7. Wnioski
Wnioski i postulaty de lege ferenda
Literatura
PRZEZNACZ.:
Dla pracowników administracji rządowej i samorządowej, adwokatów, radców prawnych, sędziów, głównych księgowych jednostek samorządu terytorialnego oraz pracowników naukowych.
UWAGI:
Bibliogr. s. 417-429. Inne źródła na stronach 431-433. Wykaz aktów prawnych na stronach 435-440.
